بختیاری ها و شاهنامه

مهلا خبر/ محمدرضا مکوندی: آیین شاهنامه خوانی لرها از آیین های شناخته شده در کشور است و تجلی انس و الفت لرها با شاهنامه است که دلیل این مدعا را در نام های مردمان لر از جمله بختیاری ها بسیار دیده ایم . شاهنامه نه تنها کارنامه و هویت ایرانیان است؛ بلکه شناسنامه از عزت و سرافرازی ماست.
این کتاب سترگ دنیایی از حماسه و دانایی، حکمت ؛عبرت و خردورزی ایرانیان است. شاهنامه اثر اخلاقی است و از عشق و دلدادگی سخن می‌گوید. داستان‌های عاشقانه شاهنامه کم نیستند؛ عشق زال و رودابه، بیژن و منیژه و…. داستان‌های دلیری و دانایی و توانایی در شاهنامه بسیار است، اما اساس و ابتدای شاهنامه بر خرد و دانایی استوار است. همان‌گونه که حکیم فردوسی می‌گوید: »
توانا بود هرکه دانا بود نکته ای که سرشار از پند و اندرز است
شاهنامه حماسه ملی و کتاب تاریخ و هویت ملی ایرانیان است در ساحت ادبیات جهان نیز فردوسی یکی از بزرگترین تراژدی‌نویسان جهان است فردوسی در سال ۹۳۵ میلادی زاده شد و در سال ۱۰۲۰ میلادی از دنیا رفت. بنابراین او کار نوشتن کتابش را ۴ قرن پس از فروپاشی شاهنشاهی باستانی ساسانی و آمدن اسلام به ایران، آغاز کرد…
در اقوام لر و ازجمله ایل بختیاری شاهنامه اهمیت فراوانی دارد چرا که روح حماسی و حنگاوری موجود در کالبد شاهنامه را در بختیاری ها در طول تاریخ تجلی یافته است و درواقع لرها تجسم عملی هویت حماسی و جنگاوری و .‌‌…شاهنامه هستند. عشق و علاقه لرها به شاهنامه پایانی ندارد این سنّت دیرینه و کهن همواره در طول تاریخ در میانشان پابرجاست و مردان به گاهِ خواندن شاهنامه بر سکو و یا بلندایی جای می‌گرفتند.‌با خوانش ابیات حماسی شاهنامه لرها به وجد و خروش می آمدند.
در مجالس خوانین بختیاری نیز مراسم شاهنامه خوانی با لحن حماسی و شورانگیز رواج داشت. در تاریخ بختیاری موارد متعددی از شاهنامه خوانی بختیاری‌ها ثبت گردیده‌است.وشاهنامه اکنون جز اصلی همه مراسمات بختیاری ها است.
در کتاب تاریخ بختیاری سردار اسعد، نیز به شاهنامه خوانی در بختیاری اشاره گردیده و نقل شد هنگامی که سواران بختیاری در دوران مشروطیت برای فتح تهران حرکت کردند شاهنامه خوانان برای تقویت روحیه سپاهیان اشعار شاهنامه را می‌خواندند و یکی از سواران خطاب به محمدعلی شاه این ابیات را با صدای بلند خواند:
چنانت بکوبم به گرز گران/ که پولاد کوبند آهنگران
سواران جنگی کجا دیده‌ای/ صدای سم اسب نشنیده‌ای
حسین‌پژمان بختیاری راجع به شاهنامه‌خوانی در بختیاری می‌گوید:
«این اشعار معمولاً نقاشی روح داری از میدان‌های جنگ بود که دلیران گذشته و اجداد رشید ما قهرمان آن‌ها شمرده می‌شدند…»